Íslendingar á seinni hluta 19.aldar og nokkur orð um skrílregimente, skrílveldi, þjóðveldi og þjóðhollustu.

Það er spaugilegt hvernig saga Ísland er í meginatriðum eftir að breytingar urðu í Danmörku um 1850 og fram yfir 1900.    Bullið og ruglið var af slíkum stærðargráðum að útúr öllum kortum var.  Td. þvaðrið og þvargið um Miðlunina svokölluðu um 1890.

Að þannig er mál við vexti, að uppúr 1850 þegar breytingar urðu í Danmörku og víða í Evrópu stjórnskipunarlega, að þá vildu danir endilega að Ísland tæki líka þátt í þeim breytingarferlum og þróaðist pólitískt.

Vandamálið var að íslendingar komu sér aldrei saman um neitt.  Þeir vildu bara rífast um smáatriði en láta hin stóru mál reka á reiðanum.   Þeir þrösuðu svo mikið persónulega um smáatriði og aukaatriði að þeir sigldu stóru málunum og aðalatriðunum í strand og sköpuðu status kvó i besta falli.  

Svo varð konungur að rétta þeim stjórnarskrá sem frægt varð 1874.  Þá var konungi farið að leiðast þófið all-verulega.  Hann barasta rétti innbyggjum stjórnarskrá sisona.

Eigi leið langur tími þar til íslendingar fóru að rífast af mikilli heift um stjórnarskrána.  Þeir vildu fara að hringla eitthvað í henni - og svo virðist sem þeir hafi ekki haft hugmynd um hvað þeir voru að gera.  Og virðast reyndar ekki hafa skilið sumt sem þeir voru að tala um.

Mjög áhrifamikill maður á þessum tíma hét Benedikt Sveinsson.  Hann var á sínum tíma bara álíka og Jón Sigurðsson ef ekki áhrifameiri.  (Ekki skyldur Benediktunum af Engeyjarætt.  Þessi var faðir Einars Benediktssonar skálds.)

Mestallt tal þessara manna er svo high-sky og svo óljóst hvað þeir eru í raun að fara eða meina að eftirtektarvert er.  Hérna er Benedikt að tala um þingræði eða stjórnarfyrirkomulag sem sumir íslendingar vildu koma inní stjórnarskrána um 1890.  Þetta tengdist svo Miðlun og Benediktsku sem kallað var.  

Dáldið sérstakt og erfitt að átta sig á hvað hann er að meina.  Það er soldið eins og hann sé að tala um einræði eða alvald sem sé í einhverju dularfullu persónulegu sambandi við landið og þjóðina.  

Tilgangurinn með viðbótunum við stjórnarskrána var ekki segir hann:  ,,skrílregimente eður skrílveldi, það er að segja ofurvald fáfróðrar, skammsýnnar og hvikullar alþýðu, heldur þjóðveldi, sem helzt í höndum með þjóðhollri stjórn,  sem veit og vill það,  sem til landsins friðar heyrir." (Alþt. 1891 B, 478 o. áfr.)

 

Athugasemdir

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 28.4.2014 kl. 00:06]

"..sem helzt í höndum með þjóðhollri stjórn,

sem veit og vill það, sem til landsins friðar heyrir."

Eins og ljóðlínur eftir soninn.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 28.4.2014 kl. 00:21]

Já, má alveg segja það.

Benedikt þessi þótti, á sínum tíma, alveg afbragðs góður ræðumaður og sagt er að hann hafi haft hæfileika til að tala menn til fylgilags við sig á staðnum.

Uppgangur hans var á tímabili mikill og var um tíma einn áhrifamesti maður á Íslandi.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 28.4.2014 kl. 00:26]

Hann virkar líka soldið sem frekar tækifærissinnaður og/eða hafa skipt auðveldlega um skoðun á málum. Td, má nefna fjárkláðamálið þar sem hann snerist frá lækningarstefnunni og gerðis niðurskurðarsinni, sem kallað var.

Ennfremur var hann augljóslega mjög uppivöðslusamur.

Sem dæmi þegar hann bjó á Elliðavatni lét hann stífla vissar ár og nota í áveitur. Thomsen kaupmaður, sem átti laxveiðiréttinn, var langt í frá ánægður og af þessu spruttu langvinn málaferli og þras.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 28.4.2014 kl. 00:27]

Benedikt hefur verið lýst þannig: ,,Benedikt Sveinssyni var margt vel gefið. En í aðra röndina var hann eins og bandvitlaus maður."

http://www.ferlir.is/?id=18253

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 28.4.2014 kl. 00:30]

Á þessum tíma var drykkja landlæg og drykkjusiðir og venjur oft með dálið sérkennilegum hætti.

Benedikt var drykkjumaður.

Jafnframt var hann svo myrkfælinn að það háði honum.