Íslendingar á seinni hluta 19.aldar og nokkur orð um skrílregimente, skrílveldi, þjóðveldi og þjóðhollustu.

Það er spaugilegt hvernig saga Ísland er í meginatriðum eftir að breytingar urðu í Danmörku um 1850 og fram yfir 1900.    Bullið og ruglið var af slíkum stærðargráðum að útúr öllum kortum var.  Td. þvaðrið og þvargið um Miðlunina svokölluðu um 1890.

Að þannig er mál við vexti, að uppúr 1850 þegar breytingar urðu í Danmörku og víða í Evrópu stjórnskipunarlega, að þá vildu danir endilega að Ísland tæki líka þátt í þeim breytingarferlum og þróaðist pólitískt.

Vandamálið var að íslendingar komu sér aldrei saman um neitt.  Þeir vildu bara rífast um smáatriði en láta hin stóru mál reka á reiðanum.   Þeir þrösuðu svo mikið persónulega um smáatriði og aukaatriði að þeir sigldu stóru málunum og aðalatriðunum í strand og sköpuðu status kvó i besta falli.  

Svo varð konungur að rétta þeim stjórnarskrá sem frægt varð 1874.  Þá var konungi farið að leiðast þófið all-verulega.  Hann barasta rétti innbyggjum stjórnarskrá sisona.

Eigi leið langur tími þar til íslendingar fóru að rífast af mikilli heift um stjórnarskrána.  Þeir vildu fara að hringla eitthvað í henni - og svo virðist sem þeir hafi ekki haft hugmynd um hvað þeir voru að gera.  Og virðast reyndar ekki hafa skilið sumt sem þeir voru að tala um.

Mjög áhrifamikill maður á þessum tíma hét Benedikt Sveinsson.  Hann var á sínum tíma bara álíka og Jón Sigurðsson ef ekki áhrifameiri.  (Ekki skyldur Benediktunum af Engeyjarætt.  Þessi var faðir Einars Benediktssonar skálds.)

Mestallt tal þessara manna er svo high-sky og svo óljóst hvað þeir eru í raun að fara eða meina að eftirtektarvert er.  Hérna er Benedikt að tala um þingræði eða stjórnarfyrirkomulag sem sumir íslendingar vildu koma inní stjórnarskrána um 1890.  Þetta tengdist svo Miðlun og Benediktsku sem kallað var.  

Dáldið sérstakt og erfitt að átta sig á hvað hann er að meina.  Það er soldið eins og hann sé að tala um einræði eða alvald sem sé í einhverju dularfullu persónulegu sambandi við landið og þjóðina.  

Tilgangurinn með viðbótunum við stjórnarskrána var ekki segir hann:  ,,skrílregimente eður skrílveldi, það er að segja ofurvald fáfróðrar, skammsýnnar og hvikullar alþýðu, heldur þjóðveldi, sem helzt í höndum með þjóðhollri stjórn,  sem veit og vill það,  sem til landsins friðar heyrir." (Alþt. 1891 B, 478 o. áfr.)

 

Um föðurlandsást og almenningsálit 1875.

,,Því sumir þeir, sem hafa frelsi og föðurlandsást á vörunum, eru fjarri því að vera sannir föðurlandsvinir, en slíkum mönnum getur opt tekizt að leiða fáfróðan almenning í villu, og afla sjálfum sjer um stund lofs og frægðar.

Hinn sanni föðurlands- og frelsis-vinur rannsakar hvað sje sannast og rjettast í hverjum hlut, en hann hirðir lítið um það, hvort skoðun hans geðjast mörgum eður fáum, hvort hún í þann svipinn er kölluð þjóðleg eður óþjóðleg, hvort það, sem menn í þann svipinn kalla almenningsálit, lofar hann eður lastar.

Almenningsálitinu getur skeikað, eigi síður en hverjum einstökum manni, og sagan sýnir, að hinar verstu villur og hleypidómar hafa á ýmsum öldum stuðst við  þennan öfluga máttarstólpa."   (íslendingur 25. 01. 1875)

Þetta stenst alveg tímans tönn.